تفسیر نمرات IQ
IQ یا ضریب هوشی، معیاری برای سنجش توانایی افراد در استدلال و حل مسائل است. هوشبهر در اصل نشان میدهد که فرد در یک آزمون خاص در مقایسه با سایر افراد گروه سنی خود چقدر خوب عمل کرده است. هرچند آزمونها ممکن است متفاوت باشند، ولی میانگین بهره هوشی در بسیاری از آزمونها 100 است و 68 درصد نمرات بین 85 تا 115 قرار دارند.
اگرچه IQ میتواند پیشبینی کننده مواردی نظیر موفقیت تحصیلی باشد، بااینحال، متخصصان هشدار میدهند که لزوماً تضمینی برای موفقیت در زندگی نیست. گاهی اوقات افرادی که ضریب هوشی بسیار بالایی دارند در زندگی آنقدر خوب عمل نمیکنند، بلکه آنهایی که ضریب هوشی متوسط دارند ممکن است پیشرفت بیشتری داشته باشند.
میانگین نمرات IQ
اندازهگیری هوش مدتهاست که به موضوعی داغ در روانشناسی و آموزشوپرورش تبدیل شده است. تستهای هوش یکی از رایجترین انواع تستهای روانشناختی هستند که امروزه مورداستفاده قرار میگیرند. از زمانی که اولین تستهای IQ ظهور کردند، تلاشهایی برای طبقهبندی IQ دنبال شد.
برای درک اینکه میانگین نمره IQ چیست و به چه معناست، لازم است ابتدا بدانیم که IQ چگونه اندازهگیری میشود. درحالیکه ناشران مختلف آزمونهای تواناییهای شناختی از سیستمهای امتیازدهی متفاوتی استفاده میکنند، برای بسیاری از آزمونهای هوشی مدرن، میانگین نمره ۱۰۰ با انحراف استاندارد ۱۵ تعیین میشود تا نمرات با منحنی توزیع نرمال مطابقت داشته باشند.
ملاحظات مهم
در بسیاری از آزمونها، نمره 100 بهعنوان میانگین IQ در نظر گرفته میشود.
شصتوهشت درصد نمرات در یک انحراف استاندارد از میانگین قرار میگیرند (یعنی بین 85 تا 115). این بدان معناست که تقریباً 70٪ افراد، 15 امتیاز بالا یا پایین میانگین امتیاز کسب میکنند.
نودوپنج درصد نمرات در دو انحراف معیار قرار میگیرند (بین 70 تا 130). نقاط پرت فراتر از این نقاط، تنها بخش کوچکی از جمعیت را نشان میدهند، به این معنی که تنها درصد کمی از افراد دارای ضریب هوشی بسیار پایین (زیر 70) یا ضریب هوشی بسیار بالا (بالای 130) هستند.
نمرات زیر 70 ممکن است نشاندهنده وجود نوعی ناتوانی رشدی یا یادگیری باشد درحالیکه نمرات بالای 130 ممکن است نشاندهنده مستعد یا سرآمد بودن فرد باشد.
ضریب هوشی چگونه محاسبه میشود؟
از لحاظ تاریخی، تستهای هوش به یکی از دو روش نمرهگذاری شدهاند. در روش اول، سن ذهنی افراد بر سن تقویمی آنها تقسیم شد و سپس در 100 ضرب شد. روشهای دیگر شامل مقایسه نمرات با نمرات سایر افراد در همان گروه سنی فرد است.
در روش دوم، روانسنجان از فرآیندی به نام استانداردسازی استفاده میکنند تا امکان مقایسه و تفسیر معنای نمرات IQ را فراهم کنند. این فرآیند با اجرای آزمون بر روی یک نمونه معرف و استفاده از این نمرات برای ایجاد استانداردهایی که معمولاً به آنها هنجارها گفته میشود، انجام میشود که میتوان با آن همه نمرات افراد را با هم مقایسه کرد.
ازآنجاییکه میانگین نمره 100 است، کارشناسان میتوانند بهسرعت نمرات آزمونهای فرد را ارزیابی کنند تا مشخص کنند که این نمرات در کجای توزیع نرمال قرار میگیرند. این بدان معنی است که 50٪ از نمرات بالاتر و پایینتر از میانه قرار میگیرند. در مورد نمرات ضریب هوشی، هم میانگین و هم نمره میانه 100 است. سیستمهای طبقهبندی میتوانند از یک ناشر به ناشر دیگر متفاوت باشند، اگرچه بسیاری از آنها تمایل دارند از یک سیستم رتبهبندی تقریباً مشابه پیروی کنند.
بهعنوانمثال، در مقیاس هوش بزرگسالان وکسلر و آزمون استنفورد بینه، نمرات بین 90 تا 109 نمره متوسط ضریب هوشی در نظر گرفته میشوند. در همین آزمونها، نمرات بین 110 تا 119 بهعنوان میانگین نمرات هوش بالا در نظر گرفته میشوند. نمرات بین 80 تا 89 بهعنوان میانگین پایین طبقهبندی میشوند.
بنابراین در بیشتر موارد، اگر نمره IQ حدود 100 دریافت کنید، آنگاه چیزی دارید که یک IQ متوسط در نظر گرفته میشود. اکثر افراد در یک انحراف استاندارد بالا یا پایین این میانگین امتیاز میگیرند.
چگونه هوش سنجیده میشود؟
تستهای هوش برای اندازهگیری هوش متبلور و سیال طراحی شدهاند. هوش متبلور شامل دانش و مهارتهایی است که در طول زندگی کسب کردهاید، درحالیکه هوش سیال توانایی شما برای استدلال، حل مسئله و درک اطلاعات انتزاعی است.
هوش سیال مستقل از یادگیری در نظر گرفته میشود و در بزرگسالی بعدی کاهش مییابد. از سوی دیگر، هوش متبلور بهطور مستقیم با یادگیری و تجربه مرتبط است و با افزایش سن افراد افزایش مییابد.
تستهای هوش توسط روانشناسان دارای مجوز اجرا میشود. انواع مختلفی از آزمونهای هوش وجود دارد، اما بسیاری از آنها شامل یک سری آزمونهای فرعی هستند که برای اندازهگیری تواناییهای ریاضی، مهارتهای کلامی و زبانی، حافظه، مهارتهای استدلال و سرعت پردازش اطلاعات طراحی شدهاند.
سپس نمرات این خرده آزمونها با هم ترکیب میشوند تا یک نمره IQ کلی تشکیل شود. تعدادی از رایجترین تستهای هوش که امروزه مورداستفاده قرار میگیرند عبارتاند از:
- مقیاس هوش بزرگسالان وکسلر برای بزرگسالان
- مقیاس هوش وکسلر برای کودکان
- مقیاس هوش استانفورد-بینه
- باتری یا مجموعه آزمونهای ارزیابی کافمن برای کودکان
- سیستم ارزیابی شناختی
- مقیاسهای توانایی افتراقی
- تستهای وودکاک-جانسون از تواناییهای شناختی
📌📌📌
توجه به این نکته ضروری است که درحالیکه مردم اغلب در مورد ضریب هوشی متوسط، پایین و نابغه صحبت میکنند، هیچ تست IQ واحدی وجود ندارد.
امروزه تستهای مختلفی ازجمله مقیاس هوش بزرگسالان استنفورد بینه و وکسلر و همچنین تستهای تواناییهای شناختی وودکاک-جانسون مورداستفاده قرار میگیرند. هرکدام از آزمونها از نظر اینکه دقیقاً چه چیزی اندازهگیری میشود، چگونه نمرهگذاری میشود و چگونه این نمرات تفسیر میشود متفاوت است.
جنجال بر سر ضریب هوشی
از زمان آغاز اولین آزمونهای هوش، هم دانشگاهیان و هم سایر روانشناسان کلینیکی در مورد تفاوتهای هوش، ازجمله ارتباط احتمالی بین IQ و نژاد بحث کردهاند.
علاوه بر ارتباط بین نژاد و ضریب هوشی، برخی نیز سعی کردهاند تفاوتهای هوشی را به عوامل دیگری مانند تفاوتهای جنسیتی و ملیت مرتبط کنند.
یکی از عوامل مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که بهطورکلی، نمرات IQ در سراسر جهان در حال افزایش است، پدیدهای که بهعنوان اثر فلاین شناخته میشود.
نمرات نژاد و IQ
در طول دهه 1920، ارتش ایالاتمتحده از تست ضریب هوشی بر روی افراد استخدامشده استفاده کرد و دریافت که جمعیتهای مختلف تفاوتهای گروهی را در میانگین نمرات IQ نشان میدهند. چنین یافتههایی به جنبش اصلاح نژاد و کسانی که از تفکیک نژادی حمایت میکردند کمک کرد.
کتاب منحنی زنگولهای در سال 1994 بحثوجدل را دوباره برانگیخت، زیرا کتاب این تصور را ترویج کرد که تفاوتهای گروههای نژادی در میانگین نمرات IQ عمدتاً نتیجه ژنتیک است. منتقدان پیشنهاد میکنند که چنین تفاوتهای گروهی بهطور دقیقتری محصول متغیرهای محیطی است.
چنین بحثهایی در مورد نژاد و ضریب هوشی بازتابی از بحث قدیمی طبیعت در مقابل پرورش است. آیا برخی از صفات، ویژگیها و تواناییها بیشتر تحت تأثیر ژنتیک هستند یا عوامل محیطی؟ کسانی که بر این باورند که نژاد عامل تعیینکننده ضریب هوشی است، طرف طبیعت را گرفتهاند و معتقدند که وراثتپذیری تعیینکننده اولیه ضریب هوشی است.
بااینحال، تحقیقات نشان داده است که درحالیکه ژنتیک در تعیین هوش نقش دارد، عوامل محیطی نیز نقش مهمی دارند.
عوامل محیطی نیز نقش مهمی دارند. برخی از عواملی که با تفاوتهای گروهی در میانگین نمرات IQ مرتبط هستند عبارتاند از: تحصیلات، سلامت و تغذیه، وضعیت اجتماعی-اقتصادی، سوگیری در آزمون و وضعیت اقلیت.
در پاسخ، انجمن روانشناسی آمریکا یک کارگروه ویژه به رهبری اولریک نایسر روانشناس برای بررسی ادعاهای مطرحشده در کتاب تشکیل داد. آنها هیچ مدرک مستقیمی برای حمایت از توضیحات ژنتیکی برای تفاوت نمره آزمون بین سیاهپوستان و سفیدپوستان پیدا نکردند. در عوض، آنها اظهار داشتند که در حال حاضر، هیچ تبیین شناختهشدهای برای چنین تفاوتهایی وجود ندارد.
تفاوت ملیت در میانگین نمرات IQ
مطالعات توانایی شناختی ملی نشان میدهد که تفاوتهایی در نمرات IQ در بین کشورهای مختلف وجود دارد. چنین مطالعاتی محدود است، اما برخی از کاوشها در این موضوع با ایجاد تخمینهایی از میانگین IQ برای کشورهای مختلف انجام شده است. چنین تفاوتهایی ممکن است تا حد زیادی به تأثیرات محیطی مانند عوامل اجتماعی-اقتصادی، نرخ باسوادی، میزان تحصیلات و امید به زندگی مرتبط باشد.
بر اساس تحقیقات انجامشده توسط ریچارد لین و تاتو وانانن، هنگکنگ با 108 بالاترین میانگین ضریب هوشی را داشت درحالیکه گینه استوایی با 59 کمترین آن را داشت.
تفاوتهای جنسی در میانگین نمرات IQ
در طول سالها، برخی از محققان استدلال کردهاند که مردان یا زنان از نظر بهره هوشی متفاوت هستند، درحالیکه برخی دیگر استدلال کردهاند که تفاوت معناداری بین مردان و زنان وجود ندارد.
یک مطالعه نشان داد که درحالیکه تفاوت میانگینی در نمرات IQ بین مردان و زنان وجود ندارد، تمایل به تنوع بیشتری در نمرات IQ در بین مردان وجود دارد.
تحقیقات نشان دادهاند که تفاوتهای جزئی در اجرای تکالیف کلامی و فضایی وجود دارد، بهطوریکه زنان در برخی از وظایف کلامی و مردان در برخی از تکالیف توانایی فضایی بهتر عمل میکنند. بااینحال، محققین بر این باورند که این نابرابری تنها تا حدی به دلیل تفاوتهای بیولوژیکی است و همچنین تحت تأثیر فرهنگ، تجربیات و تحصیلات است.
میانگین امتیاز IQ برای شما چه معنایی دارد؟
درحالیکه برخی از تعمیمهای محدود را میتوان در رابطه با میانگین نمره IQ شما انجام داد، موارد زیر را در نظر داشته باشید:
این بدان معناست که شما مهارت استدلال و حل مسئله متوسطی دارید. نمره IQ شما ممکن است یک شاخص کلی خوب برای تواناییهای استدلال و حل مسئله شما باشد، اما بسیاری از روانشناسان پیشنهاد میکنند که این تستها کل داستان را بیان نمیکنند.
یک نمره IQ متوسط ممکن است کل داستان را در مورد توانایی شما بیان نکند. چند چیز که آنها اندازهگیری نمیکنند مهارتها و استعدادهای عملی است. شما ممکن است یک نمره IQ متوسط داشته باشید، اما ممکن است یک موسیقیدان عالی، یک هنرمند خلاق، یک خواننده باورنکردنی یا یک آهنگساز مکانیکی باشید. هاروارد گاردنر، روانشناس، نظریهای از هوشهای چندگانه ارائه کرد.
نمرات ضریب هوشی لزوماً بهطور دقیق تعیین نمیشوند. محققان همچنین دریافتهاند که نمرات IQ میتواند در طول زمان تغییر کند. یک مطالعه به بررسی ضریب هوشی افراد نوجوان در اوایل نوجوانی و سپس دوباره چهار سال بعد پرداخت. نتایج نشان داد که امتیازات در آن دوره چهارساله تا 20 امتیاز متفاوت بود.
برخی از کارشناسان معتقدند که EQ ممکن است حتی بیشتر از IQ مهم باشد. تستهای ضریب هوشی همچنین نمیتوانند مواردی مانند کنجکاوی شما در مورد دنیای اطرافتان و توانایی شما در درک و مدیریت احساسات را مشخص کنند. برخی از کارشناسان، ازجمله نویسنده دانیل گولمن، معتقدند که هوش هیجانی (که اغلب بهعنوان EQ شناخته میشود) ممکن است حتی مهمتر از IQ باشد؛ و محققان دریافتهاند که اگرچه داشتن ضریب هوشی بالا واقعاً میتواند به افراد در بسیاری از زمینههای زندگی برتری دهد، اما مطمئناً تضمینی برای موفقیت در زندگی نیست.
اگر «نابغه» نیستید استرس نداشته باشید – اکثریت قریب بهاتفاق مردم نیز نابغه نیستند. در عوض، بیشتر مردم در محدوده 15 امتیازی میانگین امتیاز IQ قرار دارند.
همانطور که داشتن ضریب هوشی بالا موفقیت را تضمین نمیکند، داشتن ضریب هوشی متوسط یا پایین نیز شکست یا متوسط بودن را تضمین نمیکند. عوامل دیگری مانند سختکوشی، انعطافپذیری، پشتکار و نگرش کلی از قطعات مهم پازل هستند.
منبع: verywellmind