آزمون هوش استنفورد-بینه در تبریز (Stanford-Binet test)
نسخه نوین هوش آزمای استنفورد بینه
آزمون استنفورد- بینه یکی از جامعترین، معتبرترین، کاربردیترین و محبوبترین آزمونهای استانداردشده است که امروزه در سطح بینالمللی برای ارزیابی تواناییهای شناختی، اندازهگیری دقیق هوشبهر (IQ)، غربالگری اختلالات عصب روانشناختی، تشخیص نقصهای رشدی، ناتوانیهای یادگیری، و تشخیص تیزهوشی، دیرآموز و کمتوان ذهنی استفاده میشود.
آزمون استنفورد- بینه، پنج عامل توانایی شناختی را اندازهگیری میکند: استدلال سیال، دانش، استدلال کمی، پردازش دیداری- فضایی و حافظه کاری. هر یک از این عوامل در دو حوزه مجزا، کلامی و غیرکلامی مورد آزمون قرار میگیرند. هوشبهر نهایی از ترکیب نمرات این عاملها به دست میآید.
میانگین نمره هوشبهر (IQ) در آزمون استنفورد- بینه 100 است. افرادی که نمره کمتر از 70 میگیرند عقبمانده ذهنی در نظر گرفته میشوند. ضریب هوشی نرمال بین 85 تا 115 است. تنها حدود 1 درصد از مردم جهان دارای ضریب هوشی 135 یا بالاتر هستند. ضریب هوشی افراد نابغه یا نزدیک به نابغه در حدود 140 تا 145 است. بالاترین نمرهای که تاکنون برای آزمون استنفورد- بینه ثبت شده است 328 بوده است.
در طول تاریخ صدساله خود، آزمون استنفورد- بینه بازنگریهای زیادی را پشت سر گذاشته است. این آزمون برای اولین بار در سال 1916 توسط لوئیس ترمن در دانشگاه استنفورد طراحی شد که بر اساس کار قبلی روانشناس فرانسوی، آلفرد بینه و دانشجوی او، تئودور سیمون صورت گرفت. به مرور زمان، این آزمون پیشرفت کرد تا به اعتبار و روایی امروزی خود رسید.
آزمون استنفورد- بینه را میتوان از سن 2 سالگی تا 89 سالگی اجرا کرد. برای اجرای این آزمون معمولاً به 45 تا 90 دقیقه وقت لازم است، اما میتواند مدت زمان اجرای آزمون تا 2 ساعت و 30 دقیقه طول بکشد. هر چه کودک بزرگتر باشد و خرده آزمونهای بیشتری اجرا شود، معمولاً تکمیل آزمون بیشتر طول میکشد.
آزمون استنفورد- بینه یک آزمون تخصصی است و نیاز به دانش خاصی برای اجرا و تفسیر نتایج دارد، بنابراین باید توسط روانشناسان آموزشدیده و مجرب بهصورت انفرادی و در شرایط استاندارد اجرا شود.
آزمون استنفورد-بینه (Stanford-Binet test)
مقیاس هوشی استنفورد-بینه که معمولاً به آن آزمون استنفورد-بینه میگویند، در نیمه اول قرن بیستم توسط لوئیس ترمن با تجدیدنظر در مقیاس بینه-سیمون ساخته شد. امروزه این آزمون هم بهعنوان ابزاری برای ارزیابی و هم بهعنوان پایهای برای آزمونهای مختلف هوش و مقیاسهای هوش، بهطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد.
آلفرد بینه و ریشههای آزمونهای هوشی
آلفرد بینه روانشناس فرانسوی بود که امروزه بهعنوان پدر آزمونهای هوش شناخته میشود. بینه در سال 1857 به دنیا آمد و از دانشکده حقوق فارغالتحصیل شد و در دانشگاه سوربن علوم و روانشناسی خواند. سوابق تحصیلی او باعث شد که در بیمارستان Salpêtrière، یک کلینیک معروف اعصاب، پژوهشگر شود و در سال 1891، بهعنوان محقق و سپس بهعنوان مدیر از سال 1984 تا 1911 یعنی زمان مرگش، به آزمایشگاه روانشناسی تجربی در سوربن پیوست.
بینه که علاقهمند به مطالعه علمیتر روانشناسی کودکان بود، وظیفه خود را ایجاد ابزاری کرد که بتواند به اندازهگیری هوش کمک کند. با همکاری نزدیک دولت فرانسه، هدف این بود که کودکان دارای ناتوانیهای یادگیری را شناسایی کند تا بعداً به آنها کمک شود نتایج مدرسه خود را بهبود بخشند. به همین منظور، بینه و تئودور سیمون، همکار تحقیقاتی او، مقیاس هوش بینه-سیمون را که بهعنوان اولین آزمون هوش در تاریخ تلقی میشود، توسعه دادند.
مقیاس هوش بینه-سیمون
آزمون بینه-سیمون بهعنوان پیشرو آزمونهای هوش در نظر گرفته میشود، زیرا این اولین آزمونی بود که بهجای موضوعات آموختهشده بر روی حافظه و استدلال تمرکز کرد. این شامل مواردی بود که برای ارزیابی مهارتهای حل مسئله، حافظه کوتاهمدت، توانایی پیروی از دستورالعملها و توجه در نظر گرفته شده بود.
نتایج IQ با مقایسه سن ذهنی کودک و سن تقویمی آنها به دست میآید. بهعنوانمثال، یک کودک با سن ذهنی 6 و سن تقویمی 6، نمره 6.0 خواهد داشت.
برای یافتن سن ذهنی، محققان این آزمون را بر روی کودکانی که دارای رشد شناختی ذهنی طبیعی هستند، اعمال کردند و سؤالاتی را که هر گروه سنی قادر به پاسخگویی موفقیتآمیز بود، یادداشت کردند. هنگامیکه این آزمون برای کودکانی که تصور میشد دارای اختلال شناختی یا ناتوانی یادگیری هستند، انجام شد، سن ذهنی آنها با مقایسه با این یادداشتها محاسبه شد. بهاینترتیب، هنگام شرکت در آزمون بینه سیمون، یک کودک بهعنوانمثال، اگر بتواند به تمام سؤالاتی که کودکان 6 ساله «عادی» درست پاسخ دادهاند، پاسخ دهد، سن ذهنی 6 سال خواهد داشت، اما نه بیشتر. بینه علیرغم اینکه بهخاطر پیشرفتهایش در مطالعه هوش شهرت داشت، هرگز از کار خود راضی نبود و در اشاره به ایرادات موجود در مقیاس بینه-سیمون صادق بود. او دفاع کرد که آزمون او تلاشی ضعیف برای درک هوش است، زیرا هوش آنقدر پیچیده است که اندازهگیری کمی آن عملاً غیرممکن است. او همچنین استدلال کرد که هوش فقط بر اساس عوامل ژنتیکی نیست و میتواند تحت تأثیر عوامل محیطی زیادی قرار گیرد. به همین دلیل، او پیشنهاد کرد که اگر آزمون هوش او برای کودکانی با سابقه مشابه انجام شود، دقیقتر خواهد بود.
مقیاس هوش استنفورد-بینه
آزمون Stanford-Binet، همانطور که بیشتر شناخته میشود، در اوایل قرن بیستم توسط لوئیس ترمن توسعه یافت.
ترمن، روانشناس در دانشگاه استنفورد (ازاینرو استنفورد در استنفورد بینه)، آزمون اصلی بینه را با ترجمه آن به انگلیسی از فرانسوی و تطبیق برخی از موارد با واقعیت آمریکایی اصلاح کرد. او همچنین با معرفی اصطلاح ضریب هوش (IQ) و فرمول محاسبه آن سیستم رتبهبندی را تغییر داد که خواندن و مقایسه نتایج را آسانتر کرد.
با حمایت از نظریه اصلاح نژادی که در آن زمان بهطور گسترده در ایالاتمتحده گسترش یافته بود، استنفورد-بینه در سراسر کشور ترویج شد و محبوب شد و در مدارس و حتی در ارتش بهعنوان ابزاری برای استخدام تحت حمایت دولت ایالاتمتحده استفاده شد.
اولین آزمون استنفورد بینه در سال 1916 منتشر شد و متعاقباً مورد تجدیدنظر قرار گرفت. ویرایش دوم در سال 1932 منتشر شد و توسط ترمن و مود مریل برای تأکید بر سؤالات غیرکلامی و کاهش وزن یادآوری حافظه و همچنین معرفی یک روش نمره دهی عینیتر مورد تجدیدنظر قرار گرفت. محدوده سنی آزمون نیز برای کودکان 1 سال و نیم تا 18 سال افزایش یافت.
ویرایش سوم که توسط مریل در سال 1960 منتشر شد، استفاده از انحراف IQ را معرفی کرد. ویرایش چهارم که در سال 1986 به رهبری رابرت ثورندایک پس از بازنشستگی مریل منتشر شد، سن مقیاس هوش استنفورد-بینه را بین 2 تا 23 سال تنظیم کرد و ساختار آزمون را به 15 خرده آزمون تغییر داد.
ویرایش پنجم مقیاس هوش استنفورد-بینه
نسخه فعلی آزمون استنفورد- بینه در سال 2003 تحت راهنمایی گیل روید منتشر شد.
این نسخه اصلاحشده که SB5 نیز نامیده میشود، اکنون میتواند برای کودکان و بزرگسالان بهطور یکسان اجرا شود و افراد 2 تا 82 ساله را هدف قرار میدهد. این آزمون به دو حوزه کلامی و غیرکلامی تقسیم میشود و شامل 10 آزمون فرعی است که حافظه کوتاهمدت، هوش سیال، استدلال دیداری- فضایی، دانش متبلور و دانش کمی را ارزیابی میکند.
علاوه بر این، نسخه SB5 استانداردشده است و امکان اندازهگیری قابلاعتمادتری از هوش را فراهم میکند. استانداردسازی از 4800 فرد در سنین، جنسیت، نژاد، قومیت، سطوح اجتماعی-اقتصادی، و مناطق جغرافیایی مختلف، متناسب با تعداد سرشماری سال 2001 ایالاتمتحده استفاده کرد. افراد با استعداد بالا و همچنین افراد دارای ناتوانی یادگیری نیز در نمونه قرار گرفتند.
استنفورد- بینه همچنان یکی از رایجترین آزمونهای IQ است که امروزه انجام میشود، زیرا نسخه پنجم تغییراتی را ارائه کرد که بسیاری از انتقادات نسخههای قبلی را برطرف کرد. هنگامیکه توسط روانشناسان متخصص و واجد شرایط اجرا میشود، نمرات آن توسط بسیاری از جوامع IQ ازجمله Mensa نیز پذیرفته میشود.